PREMATÜRE BEBEKLER VE SORUNLARI
Prematüre bebek nedir:
37 gebelik haftasını tamamlamadan doğan bebekler prematüre olarak tanımlanır. Prematürelik derecesi gebelik haftası azaldıkça artar. 34 hafta ve üzerindeki bebeklerde prematüre olmalarına rağmen genellikle ciddi sıkıntılar görülmez. Ancak 28. gebelik haftasının altında doğan bebeklerde ( <7ay ) tüm vücut sistemleri ile ilişkili yetersizlikler sıklıkla karşımıza çıkar.
Prematüre doğmuş bir bebekte olası sorunlar nelerdir:
Özellikle ileri prematüre kabul edilen 7 ay ve altında doğan bebeklerde organlar henüz olgunlaşmalarını tamamlamamış olduğundan tüm sistemlere ilişkin desteğe ihtiyaçları olabilmektedir. Bunlar;
Solunum yetmezliği; en sık karşımıza çıkan sorundur: Akciğerler normal hayata adapte olamaz. Oksijenlenmenin yeterince sağlanabilmesi için akciğerlere özel ilaç uygulaması, solunum cihazı ile destek, ilave oksijen tedavileri gerekebilir.
Dolaşım sistemi: Doku ve organların oksijenlenmesinin yeterince sağlanabilmesi için yeterli kan dolaşımı ve tansiyon değerlerinin normal olması gerekir. Kalp fonksiyonlarının ve tansiyon değerlerinin normal olarak devamı için ilaç uygulamaları gerekebilmektedir.
Beslenme: ağızdan beslenmeyi yapamayacak olan bu bebekler çoğu zaman mideden beslenmeyi de tolere edemezler ve özel sıvılarla damardan beslenmeleri gerekir.
Erken doğum sebepleri arasında sıklıkla enfeksiyon da olabildiğinden bebeklerde olası enfeksiyon riski nedeniyle antibiyotik tedavileri gerekir. Zaman zaman vücutlarına kolonize olan mikroplarla enfekte de olup tedavi gereksinmeleri olur. Bu durum belirli oranlarda olmak üzere tüm yoğun bakımlar için geçerlidir. Dünyada hastane enfeksiyon sıklığı 1000 gram altı bebeklerde ortalama %30 civarındadır. Bebeğin küçüklüğü, yatış zamanının uzunluğu, doktor ve özellikle hemşire başına düşen bebek sayısı, bebek başına düşen alan, yeterli yardımcı personel sayıları bu oranı belirleyen en önemli faktörlerdir.
Bütün olumsuzluklara rağmen yenidoğan bakımına gönül veren ve özveri ile çalışan birçok merkezde sabırla, adım adım ilerleyerek bu bebeklerimizin 1-2 ay gibi hastane yatışı sonrası sağlıklı bireyler olarak topluma kazandırıldığını görmekteyiz.
Prematüre bebek bakımı hastanede nasıl yapılıyor:
Genel prensip olarak bu bebeklere yaşamsal destek müdahaleleri yapıldıktan sonra, takiplerinde minimum müdahale, yakın monitörizasyon, minimum tetkik ve kan örneği ile enfeksiyon riskinden uzak ancak anne baba sevgisinden mahrum bırakmadan izlemek gerekir.
Ne zaman taburcu edilebiliyorlar:
Genellikle erken doğan bebekler kendi başlarına vücut ısılarını koruyacak ve doğrudan anneyi emebilecek duruma 1800 gram civarında veya 33-34 haftalarda ulaşırlar. Enfeksiyon, kanama gibi olumsuzluklarda ise taburcu süresi uzayacaktır.
Prematüre bebeklerde ortaya çıkabilecek olumsuzluklar neler olabilir?
Kanama, küçük bebeklerdeki tedavinin güç olduğu ve uzun dönemde motor ve zihinsel becerileri olumsuz etkileyebilecek en önemli risk faktörüdür. Her türlü tedavi ve desteğe rağmen bebek haftası küçüldükçe kanama riski artmaktadır.
Gözlerde, retina tabakasında damarlanmada sorunlar görülebilmektedir. Prematürite şiddeti arttıkça göz problemleri ile karşılaşma riski de artar. Ancak zamanında takip ve uygun tedaviler ile görme kayıplarının önüne geçmek mümkündür.
Yoğun bakım sürecinde geçirilebilecek olan ağır enfeksiyonlar ve tedaviler sonucunda zihinsel gelişimde olumsuz etkilenme işitmede sorunlar görülebilir.
Sonuç olarak erken doğan bebeklerimizin uzun dönemdeki işitme motor beceriler okul başarıları açısından takip edilmeleri ve gerektiğinde destekleyici tedaviler gerekir.